Treść pytania
Część I
Wnoszę o udostępnienie informacji publicznej w zakresie: listy zgłoszeń zgromadzeń publicznych złożonych od początku obecnej kadencji samorządu do Urzędu Miasta Lublina, z wyszczególnieniem:
- zgłaszający zgromadzenia,
- data i godzina zgromadzenia,
- cel/temat zgromadzenia (jeśli zbierają Państwo takie informacje),
- czy się odbyło,
- szacowana liczba uczestników (jeśli zbierają Państwo takie informacje).
Dane planuję wykorzystać w celu przygotowania publikacji na temat zgromadzeń publicznych w miastach wojewódzkich w Polsce, będą także rozpowszechniane wśród obywateli za pośrednictwem mediów.
Część II
Prawo do informacji jest jednym z podstawowych praw człowieka. Wykładnia przepisów typizujących to prawo w żadnym przypadku nie powinna prowadzić do jego zawężenia. Rolą prawa do informacji jest umożliwienie pozyskania wiedzy o działaniach władz publicznych oraz podmiotów wykonujących zadania publiczne. Każde ograniczenie tego uprawnienia musi wynikać z ustaw, a jednocześnie wypełniać przesłanki wskazane w art. 61 ust. 3 i art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. Na wzajemnie stosowanie przesłanek ograniczających prawo do informacji zwrócił uwagę Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 15 października 2015 r., K 28/06, w którym zauważył:
Wzajemny stosunek obu wskazanych norm konstytucyjnych nie rysuje się jednoznacznie. Możliwy jest teoretycznie pogląd, że art. 61 ust. 3 stanowi regulację szczególną (lex specialis) w stosunku do ogólnej zasady wyrażonej w art. 31 ust. 3 Konstytucji. Oznaczałoby to nie tylko zawężenie samych przesłanek ingerencji (warto zauważyć, że art. 61 ust. 3 nie wskazuje na moralność publiczną, ochronę środowiska oraz zdrowie publiczne jako na wartości uzasadniające ingerencję ustawodawczą), ale wywoływałoby konsekwencje znacznie dalej idące. Odnosiłyby się one bowiem do samego mechanizmu proporcjonalności i jego konstrukcji, która opiera się na założeniu ważenia pozostających w konflikcie dóbr, wyraźnego zakreślenia granic niezbędności wkroczenia w sferę gwarantowanego prawa oraz zakresu zakazu takiego wkroczenia. Art. 31 ust. 3 Konstytucji wymaga uzasadnienia ingerencji zawsze wtedy, kiedy jest to "konieczne w demokratycznym państwie", a ponadto bezwzględnie zakazuje wkraczania w istotą gwarantowanego prawa. Trybunał Konstytucyjny przychyla się do stanowiska, prezentowanego już wcześniej w orzecznictwie, że nawet jeśli norma szczegółowa Konstytucji wyznacza samodzielnie przesłanki ingerencji w sferze prawa, tak jak to czyni art. 61 ust. 3 w odniesieniu do prawa do informacji o działalności instytucji publicznych, nie może to oznaczać eliminacji pozostałych elementów mechanizmu proporcjonalności z art. 31 ust. 3 Konstytucji. Przepisy te mają w stosunku do siebie charakter komplementarny (zob. sygn. K 17/05).
W tym miejscu należy przeanalizować konstrukcję informacji publicznej przetworzonej. Projekt ustawy o dostępie do informacji publicznej przewidywał, że „Dostęp do informacji publicznej obejmuje prawo do uzyskania informacji przetworzonej w zakresie takim, w jakim jest to istotne dla ogółu obywateli”. Obecny kształt art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej (dalej: „UDIP”) różni się w zasadzie wyłącznie w części dotyczącej określenie tzw. istotności udostępnienia informacji publicznej przetworzonej. Prowadząc rozważania nad celem wprowadzenia tego rozwiązania do ustawy o dostępie do informacji publicznej, zwrócić należy uwagę przebieg prace nad projektem ustawy, podczas którego zwrócono uwagę, że „przepis art. 3 dotyczy sytuacji, w której żąda się informacji nieistniejącej, czyli sporządzenia informacji poprzez zagregowanie. Jest oczywiste, że prawo do informacji obejmuje również tę wiedzę, która nie przybrała postaci przetworzonej”1. Natomiast w uzasadnieniu do projektu ustawy o dostępie do informacji publicznej wskazano, że „Odrębnie zapisane prawo do uzyskania informacji przetworzonej, a więc w postaci zagregowanej, syntetycznej lub analitycznej w takim zakresie w jakim jest to istotne dla ogółu obywateli, czyli w postaci umożliwiającej ocenę i wnioskowanie”2.
1 Biuletyn nr: 4714/III Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw dotyczących prawa obywateli do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne, a także dotyczących jawności procedur decyzyjnych i grup interesów.
2 Druk sejmowy nr 2094, data wpływu: 5 lipca 2000 r., s. 18.
Z przytoczonych cytatów można wywnioskować, że projektodawca zakładał, że prawo do informacji obejmuje również uprawnienie do żądania informacji nieistniejącej na dzień wnioskowania, która może zostać sporządzona poprzez zagregowanie czy też analizę. Zatem chodzi tu o takie informacje, które mogą powstać z informacji istniejących, będących w posiadaniu podmiotu zobowiązanego. Mając na uwadze taką konstrukcję informacji publicznej przetworzonej można zauważyć, iż ustawodawca projektując ten przepis wskazywał, iż prawo do informacji obejmuje również tę wiedzę, która nie przybrała postaci przetworzonej. Projektodawca uznał za wartość dodatkową rozszerzenie prawa do informacji publicznej poprzez dodanie uprawnienia do żądania informacji publicznej przetworzonej. Jednakże zostało to uczynione z zastrzeżeniem, iż w takim wypadku wnioskodawca musi wykazać, że dodatkowa praca po stronie podmiotu zobowiązanego (np. analityczna) jest szczególnie istotna dla interesu publicznego.
Istniejące informacje nie mogą zostać zakwalifikowane jako informacje przetworzone. Analizując tok prac parlamentarnych nad projektem ustawy o dostępie do informacji publicznej nie można w żaden sposób znaleźć uzasadnienia dla stwierdzenia, że o przetworzeniu informacji stanowi kosztochłonność, pracochłonność w udostępnieniu informacji publicznej, czy znaczne zaangażowanie podmiotu zobowiązanego.
Po pierwsze, z treści przepisów UDIP ani z efektów wykładni historycznej (czyli analizy prac parlamentarnych nad projektem UDIP, zwłaszcza biuletynów Komisji Nadzwyczajnej) nie można wyprowadzić wniosków, że udostępnienie informacji prostej nie wiąże się z ponoszeniem jakichkolwiek obciążeń finansowych tudzież osobowych, ergo: nie można wysunąć wniosku, że poniesienie tych kosztów jest wyznacznikiem odróżniającym uzyskiwanie informacji tzw. prostej od informacji przetworzonej.
Oczywiste jest bowiem, że wykonywanie jakichkolwiek obowiązków wynikających z prawa wiąże się z koniecznością poniesienia kosztów i zaangażowania pracowników. Na podmiotach zobowiązanych do udostępniania informacji publicznej ciążą bowiem obowiązki informacyjne, wynikające z przepisów UDIP, w tym – udostępnianie informacji publicznej na wniosek. Nie powinno dziwić, że wykonywanie obowiązków wiążę się z koniecznością przedsiębrania określonych czynności.
Każdy wniosek o udostępnienie informacji za każdym razem wymaga wyszukania, wyciągnięcia wnioskowanych np. dokumentów. Konstrukcja art. 3 ust. 1 pkt 1 UDIP nie dotyczy kwestii wyszukania, „wydobyciu” informacji.Z tych przyczyn Stowarzyszenie uznaje, że wniosek dotyczył informacji prostych, których udostępnienie nie wiąże się z przetworzeniem.
Treść odpowiedzi
Część I
W przedmiotowym wniosku wskazuje Pani, że uzyskane od Urzędu Miasta Lublin informacje będą wykorzystane w celu przygotowania publikacji na temat zgromadzeń publicznych w miastach wojewódzkich w Polsce w serwisie MamPrawoWiedzieć.pl. Powyższy cel uzyskania informacji wskazuje, że w istocie przedmiotem prośby jest udostępnienie informacji sektora publicznego do ponownego wykorzystywania.
Zgodnie bowiem z art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 25 lutego 2016 r. o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego (Dz. U. z 2016 r. poz. 352) przez ponowne wykorzystywanie należy rozumieć wykorzystywanie przez osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej informacji sektora publicznego, w celach komercyjnych lub niekomercyjnych innych niż pierwotny cel, dla którego informacja została wytworzona.
Komisja Europejska wskazuje, że ponowne wykorzystywanie informacji sektora publicznego oznacza wszelkie twórcze wykorzystywanie danych, np.: przez zwiększenie wartości danych, łączenie danych z różnych źródeł w celu wytworzenia pożądanego rezultatu i rozwijanie aplikacji, zarówno w celach komercyjnych jak i niekomercyjnych.
Prawo dostępu do informacji publicznej w celu jej ponownego wykorzystywania jest publicznym prawem podmiotowym, który gwarantuje uzyskanie informacji publicznej w określonym celu. Celem tym jest osiągnięcie przez wnioskodawcę szeroko pojętej „korzyści”. Sięga on zatem dalej niż zapewnienie przejrzystości procesu decyzyjnego i działań państwa oraz stworzenia obywatelom realnych możliwości wykorzystania i obrony swych konstytucyjnych praw wobec władzy publicznej (por wyrok WSA z dnia 25 października 2016 r. sygn. akt II SAB/Wa 599/16). W rezultacie prawo do ponownego wykorzystywania informacji to nie to samo co prawo do dostępu do informacji, gdyż celem dostępu do informacji publicznej jest kontrola życia publicznego, natomiast w przypadku ponownego wykorzystywania informacji publicznej jest to przede wszystkim cel rynkowy i gospodarczy.
W analizach doktrynalnych dotyczących omawianej problematyki podkreśla się, że w przypadku prawa do ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego korzyść odnoszona przez użytkownika tej informacji bierze się w szczególności stąd, że podmiot zobowiązany udostępniający lub przekazujący daną informację wykonuje na niej uprzednio określone operacje (inaczej mówiąc, poddaje te informacje określonej obróbce analitycznej lub technicznej), względnie też wyraża zgodę na udostępnienie informacji, do których posiada prawa własności intelektualnej.
Wobec powyższego, informuję, że wniosek Pani z dnia 22 czerwca 2017 r. nie może być zrealizowany w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej. Jego realizacja może natomiast nastąpić w oparciu o przepisy ustawy o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego, jednakże po złożeniu wniosku, o którym mowa w art. 21 ust. 1 ustawy o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego i tylko w stosunku do informacji, które nie zostały udostępnione w Biuletynie Informacji Publicznej lub w centralnym repozytorium. Z uwagi na to, że przedmiotowy wniosek jednoznacznie określa tryb w jakim domaga się Pani udzielenia informacji organ organ jest tym żądaniem związany i nie może samodzielnie konwertować zgłoszonego wniosku o udostępnienie informacji publicznej w kierunku ponownego wykorzystywania tej informacji. Wprawdzie organ dokonuje oceny zgłoszonego żądania, jednakże samodzielnie nie może nadawać mu innej treści niż wynika to z wniosku strony (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 19 lutego 2013 r. sygn. akt II SAB/Ol 5/13).
W celu zatem uzyskania zgody na ponowne wykorzystywanie informacji sektora publicznego proponuję podjęcie działania w oparciu o przepisy ustawy o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego. W tym miejscu należy mieć jednak na względzie to, iż wniosek o ponowne wykorzystywanie informacji sektora publicznego, w odróżnieniu od wniosku o dostęp do informacji publicznej, składanego na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej ma sformalizowanych charakter. Przepis art. 21 ust. 3 i nast. ustawy o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego, wskazuje warunki formalne (elementy obowiązkowe), których spełnienie umożliwia rozpatrzenie wniosku przez podmiot zobowiązany do udostępnienia lub przekazywania informacji sektora publicznego w celu ponownego wykorzystywania.
Wniosek taki musi zawierać w szczególności:
- nazwę podmiotu zobowiązanego (pkt 1);
- informacje o wnioskodawcy, w tym imię i nazwisko albo nazwę oraz adres umożliwiający dostarczenie odpowiedzi do wnioskodawcy albo pełnomocnika tego wnioskodawcy w sposób lub w formie wskazanych we wniosku (pkt 2);
- wskazanie informacji sektora publicznego, która będzie ponownie wykorzystywana, a jeżeli jest już udostępniona lub przekazana warunki, na jakich ma być ponownie wykorzystywana, oraz źródło udostępnienia lub przekazania (pkt 3);
- wskazanie celu ponownego wykorzystywania (komercyjny albo niekomercyjny), w tym określenie rodzaju działalności, w której informacje sektora publicznego będą ponownie wykorzystywane, w szczególności wskazanie dóbr, produktów lub usług (pkt 4);
- wskazanie formy przygotowania informacji sektora publicznego, a w przypadku postaci elektronicznej, także wskazanie formatu danych (pkt 5);
- wskazanie sposobu przekazania informacji sektora publicznego, o ile nie została udostępniona lub przekazana w inny sposób, albo sposobu dostępu do informacji gromadzonych w systemie teleinformatycznym (pkt 6).
Część II
Odpowiadając na Pani pismo, przesłane za pośrednictwem poczty elektronicznej, dziękuję za przesłane informacje oraz rozważania Pani na temat różnic pomiędzy informacją publiczną prostą a informacją publiczną przetworzoną.
Podkreślić jednak należy, że pismo Urzędu Miasta Lublin, skierowane do Pani w wyniku nadesłania wniosku o udostępnienie informacji o zgromadzeniach w trybie ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1764), w żaden sposób nie porusza kwestii informacji publicznej przetworzonej ani tym bardziej nie zawiera informacji o zakwalifikowaniu Pani prośby, jako wniosku o udostępnienie informacji publicznej przetworzonej na zasadach, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 1 cytowanej ustawy. Przeciwnie, przedmiotowe pismo z dnia 5 lipca 2017 r. wskazuje, że wniosek Pani z dnia 22 czerwca 2017 r., z uwagi na cel wykorzystania żądanych informacji, w ogóle nie może być zrealizowany w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej. Cel podany przez Panią we wniosku wypełnia bowiem przesłanki określone w przepisie art. 2 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 25 lutego 2016 r. o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego (Dz. U. poz. 352). Wymieniony akt określa zasady i tryb udostępniania i przekazywania informacji sektora publicznego w celu ponownego wykorzystywania, podmioty, które udostępniają lub przekazują te informacje, warunki ponownego wykorzystywania oraz zasady ustalania opłat za ponowne wykorzystywanie.
Trybów określonych w ustawie o dostępie do informacji publicznej i ustawie o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego nie należy utożsamiać. Nie można bowiem udostępnić informacji sektora publicznego do ponownego wykorzystywania w trybie określonym w ustawie o dostępie do informacji publicznej (w tym na zasadach przewidzianych dla informacji publicznej przetworzonej). Gdyby tak było, zostałby przekreślony sens i cel istnienia ustawy o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego. Racjonalnemu ustawodawcy nie należy przecież przypisywać intencji stworzenia regulacji zbędnych, niekompletnych, czy też niezgodnych z Konstytucją. Założenie to implikuje niesprzeczność i systemowość wiedzy ustawodawcy o prawie a także dążenie do utworzenia zbioru norm prawnych zupełnego i niesprzecznego (por. wyrok NSA z dnia 20 grudnia 2011 r. sygn. akt I FSK 481/11 dostępne w CBOSA).
W świetle powyższego, pozostają nadal aktualne informacje i wyjaśnienia organu w zakresie możliwości zastosowania określonych trybów udostępnienia informacji o zgromadzeniach przekazane w piśmie z dnia 5 lipca 2017 r. Przedmiotowe pismo zawiera również wskazówki, co do postępowania Wnioskodawcy w sytuacji żądania przekazania informacji sektora publicznego do ponownego wykorzystywania.
Data | Użytkownik | Zmiany | Zapisane wersje |
---|---|---|---|
08-04-2021 09:41 | Kamila Karamon | poprawa formatowania publikacji | Wersja aktualnie wyświetlana |
10-08-2017 | Joanna Kapica-Tokarczyk | Utworzenie dokumentu | Zobacz |