Treść pytania
Na podstawie ustawy o dostępie do informacji publicznej wnoszę o udzielenie następujących informacji:
- Jakie Urząd Miasta Lublin podjął działania w 2016 roku oraz 2017 roku, w zakresie realizacji postanowień art. 14 ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej, ze szczególnym uwzględnieniem propagowania (promowania) mediacji?
- Czy Urząd Miasta Lublin w 2016 roku oraz 2017 roku, przekazał jakiekolwiek środki finansowe na realizację zadań z zakresu edukacji prawnej wynikające z art.14 wymienionej ustawy, jeśli tak to w jakiej wysokości i jakim pomiotom?
Treść odpowiedzi
Odpowiadając na wniosek o udostępnienie informacji publicznej w zakresie „promocji edukacji prawnej” w latach 2016-2017 informuję, że w myśl przepisu art. 14 ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej (Dz. U. z 2015 r., poz. 1255 z późn. zm.) miasto Lublin podejmowało i podejmuje działania edukacyjne dotyczące w szczególności upowszechniania wiedzy o:
- możliwościach dostępu do nieodpłatnej pomocy prawnej;
- prawach i obowiązkach obywatelskich;
- działalności krajowych i międzynarodowych organów ochrony prawnej;
- mediacji oraz sposobach pozasądowego rozstrzygania sporów;
- możliwościach udziału obywateli w konsultacjach publicznych oraz w procesie stanowienia prawa.
Działania te są prowadzone w różnych obszarach działalności gminy, do których zaliczyć można m. in.:
1. Prowadzenie kampanii, akcji społecznych służących rozpropagowaniu wiedzy o możliwościach dostępu do nieodpłatnej pomocy prawnej.
Szczegółowe informacje dotyczące nieodpłatnej pomocy prawnej zostały opublikowane:
- na stronie internetowej miasta Lublin: Nieodpłatna pomoc prawna;
- w Biurach Obsługi Mieszkańców, zlokalizowanych na terenie miasta Lublin (ul. Wieniawska 14, ul. Filaretów 44, ul. Szaserów 13-15, ul. Franciszka Kleeberga 12a, ul. Władysława Jagiełły 10, ul. Pocztowa 1, ul. Wojciecha Żywnego 8, plac Króla Władysława Łokietka 1),
- we wszystkich punktach nieodpłatnej pomocy prawnej prowadzonych na terenie miasta Lublin.
Ponadto, w pojazdach komunikacji miejskiej zostały umieszczone plakaty informujące o systemie nieodpłatnej pomocy prawnej. Kampania promująca nieodpłatną pomoc prawną objęła ponadto swoim zasięgiem domy kultury i kluby osiedlowe w Lublinie, jak również wszystkie filie miejskiej Biblioteki Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie. Z prośbą o możliwie jak najszersze rozpowszechnienie informacji wśród mieszkańców zwrócono się również do przewodniczących zarządów 27 funkcjonujących na terenie miasta Lublin dzielnic. Prośba o rozpropagowanie informacji o nieodpłatnej pomocy prawnej została również przekazana do Archidiecezji Lubelskiej.
2. Funkcjonowanie w Urzędzie Miasta Lublin punktu przyjęć klientów Biura Rzecznika Praw Obywatelskich. Znaczącym uzupełnieniem oferty bezpłatnych porad prawnych jest funkcjonujący w Urzędzie Miasta Lublin punkt przyjęć klientów Biura Rzecznika Praw Obywatelskich. Nieodpłatne prowadzenie przyjęć klientów odbywa się w każdy ostatni piątek miesiąca w godz. od 10:00 do 15:00 w w sali nr 3 na parterze budynku przy placu Króla Władysława Łokietka 1 w Lublinie (Ratusz).
3. Umożliwienie mieszkańcom udziału w procesie stanowienia prawa poprzez wprowadzenie instrumentów, takich jak m.in.: budżet obywatelski, zielony budżet obywatelski, szerokie konsultacje społeczne, inicjatywa uchwałodawcza.
Partycypacyjny model zarządzania miastem oparty na efektywnym dialogu z mieszkańcami i umożliwieniu im włączania się w procesy decyzyjne jest jednym z priorytetów władz Lublina. Miasto zleca organizacjom pozarządowym realizację zadań publicznych w takich obszarach jak pomoc społeczna, sport, kultura czy ochrona środowiska, a lubelskim Radom Dzielnic przyznało własny budżet na inwestycje i remonty w postaci rezerwy celowej. Przy Prezydencie Miasta Lublin działa 20 społecznych ciał doradczych, to specjalistyczne gremia składające się z osób społecznie poświęcających swój czas dla rozwiązywania problemów lokalnych, m.in.: Rada Działalności Pożytku Publicznego, Rada Kultury, Rada Lokalnej Przedsiębiorczości, Społeczna Rada Seniorów czy Rada Kultury Przestrzeni. Jednym z najbardziej skutecznych instrumentów zwiększania uczestnictwa mieszkańców w procesie decydowania o publicznych pieniądzach jest instrument budżetu partycypacyjnego, nazywany także budżetem obywatelskim. Pierwsza edycja budżetu obywatelskiego w Lublinie odbyła się w 2014 r. Dzięki tej inicjatywie każdy mieszkaniec miasta może zadecydować w jaki sposób lub na jaki projekt zostaną wydane pieniądze stanowiące część budżetu miejskiego. Głównymi celami budżetu obywatelskiego jest zaangażowanie mieszkańców w współtworzenie otoczenia, które dotyczy ich bezpośrednio, dostarczenie mieszkańcom informacji i wiedzy na temat sytuacji finansowej miasta oraz zagadnień związanych z planowaniem budżetu, a także włączenie jak najszerszych grup społecznych w proces planowania budżetu miasta. Uzupełnieniem tego narzędzia jest inicjatywa lokalna wdrożona w roku 2015.
Ponadto – co warte podkreślenia - Lublin, jako pierwsze miasto w Polsce, wprowadziło również tzw. Zielony Budżet Obywatelski - mechanizm, który umożliwia mieszkańcom i mieszkankom zgłaszanie pomysłów w zakresie tworzenia nowych lub doskonalenia istniejących obszarów zielonych. W Lublinie, ważnym narzędziem uczestnictwa mieszkańców w procesie stanowienia prawa są konsultacje społeczne. Są one przeprowadzane na podstawie regulacji zawartych w uchwale nr 1214/XLV/2010 Rady Miasta Lublin z dnia 14 października 2010 r. Rady Miasta Lublin w sprawie zasad i trybu przeprowadzania konsultacji społecznych z mieszkańcami miasta Lublin. Konsultacje społeczne w mieście Lublin prowadzone są zarówno drogą elektroniczną, jak również w formie otwartych spotkań.
Obok konsultacji z mieszkańcami, są również prowadzone konsultacje z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Konsultowane są m.in.: takie dokumenty jak: Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów alkoholowych, Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii, czy też uchwały Rady Miasta Lublin w sprawie powołania Rady Seniorów Miasta Lublin oraz nadania jej Statutu a także inne akty wydawane w sprawach ważnych dla miasta Lublin.
4. Wdrożenie aplikacji mobilnych, serwisów internetowych ułatwiających mieszkańcom zgłaszanie problemów czy uzyskiwanie porad.
W celu wsparcia komunikacji z mieszkańcami w Lublinie zostały uruchomione narzędzia ułatwiające dialog: Program Aktywności Samorządowej – spotkania z mieszkańcami diagnozujące podstawowe problemy, serwis Naprawmyto.pl służący do zgłaszania drobnych usterek w przestrzeni miejskiej oraz skrzynka Dialogu Społecznego, poprzez którą mieszkańcy kierują do urzędu rocznie kilkaset zgłoszeń, opinii i uwag. Skrzynka ma również formę tradycyjną. Osoby nieposiadające internetu mogą korzystać z tradycyjnych skrzynek znajdujących się w Biurach Obsługi Mieszkańców. Dla ułatwienia wymiany opinii pomiędzy władzami miasta a mieszkańcami powstała również aplikacja obywatelski.lublin.eu. Znaleźć w niej można zaproszenia do konsultacji społecznych oraz dyskusji o polityce miasta. Aplikacja ułatwia uzyskanie informacji o aktualnie tworzonych aktach prawnych, daje możliwość wymiany opinii pomiędzy miastem i mieszkańcami.
5. Dostosowanie struktury organizacyjnej Urzędu Miasta Lublin w kierunku partycypacyjnego modelu zarządzania. Celem wzmocnienia koordynacji działań związanych z dialogiem obywatelskim, konsultacjami społecznymi, budżetem obywatelskim oraz współpracą z organizacjami pozarządowymi w Lublinie z dniem 1 stycznia 2017 r. w strukturze organizacyjnej Urzędu Miasta Lublin zostało utworzone Biuro Partycypacji Społecznej. Powstałe zaś z dniem 1 stycznia 2016 r. Biuro - Lubelskie Centrum Aktywności Obywatelskiej zostało utworzone ze względu na potrzeby zgłaszane przez środowisko organizacji pozarządowych działających w sferze zadań społecznych na terenie miasta Lublin. Centrum zapewnia wsparcie merytoryczne, organizacyjne i logistyczne lubelskim organizacjom pozarządowym o profilu społecznym, podejmującym działania w zakresie wykluczenia społecznego, opieki nad dzieckiem i rodziną oraz problematyki osób starszych i niepełnosprawnych.
Należy również zwrócić uwagę na fakt, iż działania edukacyjne zmierzające do zwiększenia świadomości prawnej społeczeństwa w sposób pośredni prowadzone są również przez organizacje pozarządowe oraz przez samorządy zawodowe adwokatów oraz radców prawnych w trakcie udzielania indywidualnych porad prawnych poprzez przekazywanie i podnoszenie wiedzy o podstawowych instytucjach prawa i możliwościach wykorzystywania tej wiedzy w życiu codziennym.
Odnosząc się natomiast do pytania: czy Urząd Miasta Lublin w 2016 r. i 2017 r. przekazał jakiekolwiek środki finansowe na realizację zadań z zakresu edukacji prawnej wynikające z art. 14 ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej i edukacji prawnej (jeśli tak to w jakiej wysokości i jakim podmiotom) informuję, iż z uwagi na to, że edukacja prawna przewidziana w omawianej ustawie nie jest finansowana ze środków (dotacji) przeznaczonych na nieodpłatną pomoc prawną, zadanie to powinno pozostawać w zakresie działania organu i powinno być finansowane ze środków przeznaczonych na funkcjonowanie tego organu. We wskazanym we wniosku okresie nie wyodrębniono w budżecie miasta Lublin specjalnie dedykowanych środków na realizację zadania polegającego na edukacji prawnej. Wszystkie wymienione wyżej działania edukacji prawnej, podejmowane w Urzędzie Miasta Lublin w 2016 i 2017 r. łączyły się z realizacją innych zadań publicznych i pozostawały w zakresie finansowania tych zadań. W związku z powyższym nie były przekazywane podmiotom zewnętrznym środki finansowe na realizację zadań w zakresie sensu stricto edukacji prawnej.