195. Wniosek o dostęp do informacji publicznej dotyczący kopii aktu notarialnego, w którym ustanowiono użytkowanie wieczyste dla nieruchomości przy Placu Króla Władysława Łokietaka 3.

Część I

Do Urzędu Miasta Lublin wpłynął wniosek o udostępnienie informacji publicznej w zakresie kserokopii aktu notarialnego, w którym ustanowiono użytkowanie wieczyste działki nr 120, obręb 34 Stare Miasto, pl. Króla Władysława Łokietka 3 (Oddział Muzeum Lubelskiego). Tak sformułowany wniosek oznacza, że jego przedmiotem jest bezsprzecznie kopia umowy, a zatem nośnik, nie zaś określone informacje publiczne. Kopia aktu notarialnego nie może być jednak udostępniona w trybie przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1764) – dalej u.d.i.p., ponieważ kwestia udostępniania tych aktów została uregulowana w sposób szczególny w art. 110 § 1 i 2 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie (Dz. U. z 2016 r. poz. 1796 z późn. zm.).

W tym miejscu należy zauważyć, że ustawodawca zobowiązał podmioty określone w art. 4 u.d.i.p. do udostępnienia informacji publicznej, co nie oznacza, że zawsze musi być ona udostępniona zarówno co do treści jak i postaci. Akt notarialny w zależności od jego treści może zawierać – lub nie – informację publiczną. Żądany przez Panią akt notarialny zawiera informację publiczną, ponieważ dotyczy obrotu mieniem publicznym. W literaturze i orzecznictwie odróżnia się jednak pojęcia "informacji" i "nośnika", na którym informacja ta została sporządzona.

Zgodnie z art. 1 ust. 2 u.d.i.p. przepisy tej ustawy nie naruszają przepisów innych ustaw określających odmienne zasady i tryb dostępu do informacji będących informacjami publicznymi. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 12 czerwca 2015 r. (sygn. akt I OSK 1373/14) stwierdził, że przeciwko udostępnianiu aktu notarialnego w ramach dostępu do informacji publicznej przemawia wykładnia systemowa. Sąd ten wskazał, że częścią systemu prawnego chroniącego akty notarialne przed nieuprawnionym dostępem jest art. 110 § 1 i 2 ustawy – Prawo o notariacie, który w § 1 stanowi, że akty notarialne wydaje się stronom aktu lub osobom, dla których zastrzeżono w akcie prawo otrzymania wypisu, a także ich następcom prawnym. Wypis aktu notarialnego może być wydany także innym osobom, ale tylko za zgodą stron lub na podstawie prawomocnego postanowienia sądu okręgowego. Zakładając zatem racjonalność ustawodawcy należy uznać, że zamierzał on ograniczyć dostęp do aktów notarialnych. Przy przyjęciu, że dostęp taki mógłby uzyskać każdy w oparciu o przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej, istnienie art. 110 § 1 i 2 Prawa o notariacie byłoby nieuzasadnione, a sytuacja osób mających interes prawny w zakresie dostępu do aktu notarialnego byłaby gorsza, niż każdej z osób ubiegających się o udostępnienie w oparciu o przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej. Nie można przy tym pominąć, że powyższe rozwiązanie nie zostało wyłącznie przyjęte w powołanych przepisach, lecz również w przepisach w ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2016 r. poz. 790 z późn. zm.) i ustawie z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2016 r. poz. 1629 z poźn. zm.), gdzie także ograniczono do wybranego kręgu podmiotów dostęp do aktów notarialnych.

Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił przy tym, że akty notarialne są częścią akt będących podstawą wpisu w księdze wieczystej. Wpis ten jest jawny i zgodnie z art. 361 ust. 3 ustawy o księgach wieczystych każdy może przeglądać księgi wieczyste w obecności pracownika sądu. Jednak akta ksiąg wieczystych, w których znajdują się również akty notarialne może przeglądać tylko osoba mająca interes prawny oraz notariusz (art. 361 ust. 4 ustawy o księgach wieczystych i hipotece). Przepis art. 24 ust. 5 ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficzne ogranicza dostęp do informacji zawartych w operacie ewidencyjnym, którego częścią są akty notarialne do kręgu osób wskazanych w tym przepisie. Należy w tej sytuacji uznać, że akt notarialny jest chroniony w systemie prawa w sposób komplementarny i nie może być ujawniony w drodze dostępu do informacji publicznej, z uwagi na treść art. 1 ust. 2 u.d.i.p.

Część II

Odpowiadając na żądanie, przesłane za pośrednictwem poczty elektronicznej w zakresie wydania decyzji o odmowie udostępnienia kserokopii aktu notarialnego, w którym ustanowiono użytkowanie wieczyste działki nr 120, obręb 34 Stare Miasto, pl. Króla Władysława Łokietka 3 (Oddział Muzeum Lubelskiego) proszę przyjąć, co następuje.

Ustawodawca w przepisach ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1764) celowo uregulował możliwość dostępu do informacji publicznej, poprzez wskazanie w art. 1 ust. 2 u.d.i.p., że może to nastąpić również na podstawie innych ustaw określających odmienne zasady i tryb dostępu do informacji publicznej. Jak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 13 czerwca 2006 r. (II SA/Wa 2016/05): „(...) jeżeli obowiązują odmienne regulacje ich udostępniania, będą one miały pierwszeństwo przed ustawą o dostępie do informacji publicznej. Zawarte w art. 1 ust. 2 cyt. ustawy sformułowanie »nie naruszają« rozumieć należy, iż ustawa o dostępie do informacji publicznej nie może naruszać przepisów innych ustaw odrębnie regulujących zasady ich udostępniania”. Taką odrębną regulacją jest ustawa ustawa z dnia 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie (Dz. U. z 2016 r. poz. 1796 z późn. zm.) a także ustawy: z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2016 r. poz. 790 z późn. zm.) oraz z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2016 r. poz. 1629 z poźn. zm.). Tryby dostępu do informacji określone w wymienionych ustawach wyłączają zatem stosowanie ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Należy przy tym mieć na uwadze, że decyzja o odmowie udostępnienia informacji jest przewidziana jedynie dla sytuacji, gdy informacja istnieje, ale nie może być udostępniona na skutek ograniczeń prawa do informacji publicznej, określonych w art. 5 u.d.i.p. W sytuacji, gdy wnioskodawca żąda udzielenia informacji publicznych, w stosunku do których tryb dostępu odbywa się na odrębnych zasadach, organ nie ma obowiązku wydawania decyzji o odmowie udzielenia informacji, lecz jedynie zawiadamia wnoszącego, że żądane dane podlegają udostępnieniu w innym trybie (por. postanowienie WSA w Warszawie z dnia 15 maja 2012 r., II SAB/Wa 103/12, wyrok WSA w Lublinie z dnia 19 stycznia 2017 r., II SAB/Lu 176/16).

Wydanie decyzji odmownej w odniesieniu do informacji, której tryb udostępnienia został odmiennie uregulowany w innych przepisach może być traktowane w kategorii wadliwości określonej w art. 156 § 1 pkt 2 Kodeksu postępowania administracyjnego tj. wydania decyzji bez podstawy. Skoro bowiem nie znajdują zastosowania przepisy u.d.i.p., nie istnieje wówczas możliwość wydania decyzji odmownej na podstawie art. 16 tej ustawy.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, że odpowiedź organu – pismo- przesłane Pani w dniu 3 kwietnia 2017 r. było właściwą i jedyną formą prawną załatwienia Pani wniosku o udostępnienie kopii aktu notarialnego. Wystarczające było bowiem pisemne poinformowanie o obowiązywaniu innego trybu dostępu do żądanej informacji publicznej, co też prawidłowo uczyniono w przedmiotowej sprawie.